Het nieuwe coronavirus slaat nu al wekenlang ongenadig toe, ook in AZ Alma waar helaas al heel wat dodelijke slachtoffers te betreuren vielen. Voor de patiënten en de familie is het in deze barre tijden een nog triestiger en pijnlijker afscheid dan in ‘normale’ tijden. COVID-19-patiënten in hun laatste levensfase op de afdeling Intensieve Zorg kunnen sowieso geen bezoek ontvangen en worden in hun laatste momenten bijgestaan door onze medewerkers. De COVID-19-patiënten, die op de cohorte-afdeling (de afdeling voor alle patiënten met (een vermoeden van) besmetting door het nieuwe coronavirus) verblijven en ook in hun laatste levensfase zijn, krijgen wel nog een kort afscheidsmoment met twee familieleden.

Daarbij is ook steeds een zogenaamde COVID-buddy, dat is de persoon die vanuit AZ Alma is aangewezen om het contact met de familie te onderhouden, het aanspreekpunt voor niet-medische zaken, want die worden door de afdeling zelf gecommuniceerd met de familie. Iedere patiënt met (een vermoeden van) besmetting op de cohorte-afdelingen krijgt een COVID-buddy toegewezen. AZ Alma heeft een tiental COVID-buddies, één van hen is ziekenhuispastor Rita Rondas, andere komen uit de dienst patiëntenbegeleiding. “We zijn de brug tussen de verpleegafdeling, de familie en de patiënt”, vertelt Rita. “Onze taak bestaat voor een groot deel uit luisteren naar de verhalen van de families, die hun naaste niet meer gezien hebben nadat ze hem of haar hier in het ziekenhuis hebben afgezet.”

“Ik merk dat kleine zaken op zulke ogenblikken heel belangrijk zijn”, beseft Rita. “Een mailtje van de familie aan de patiënt doorgeven, of eens een foto nemen en doorsturen naar de familie, het zijn die dingen die het wat draaglijker maken. We bieden ook een videochat aan tussen familie en patiënt, en ik stel vast dat men zich daaraan vastklampt en dat dit heel erg gewaardeerd wordt.”

Eén van de taken van de COVID-buddy is het aanwezig zijn op een eenmalig afscheidsmoment bij de stervende patiënt. Om veiligheidsredenen zijn die momenten heel strikt gelimiteerd: ze mogen maximum 20 minuten duren en mogen maar door twee personen worden bijgewoond. Die moeten persoonlijke beschermingsmiddelen dragen en mogen het familielid waarvan ze afscheid komen nemen niet meer aanraken. “Dat zijn héél zware momenten”, weet Rita. “Alleen al de keuze die de familie moet maken wie de twee zijn die dit laatste moment mogen meemaken is vaak verscheurend. Het is heel schrijnend dat er een selectie moet zijn, maar men heeft wel begrip.”

Na het overlijden blijven Rita en haar collega’s Karel Van De Voorde (rechts op de foto) en Elke De Greef als pastores de familie opvangen en bijstaan. “We bellen ze op en vragen wanneer ze de persoonlijke bezittingen komen ophalen. Op dat ogenblik proberen we in een gesprek het leed wat te verzachten. En ook dat wordt gewaardeerd, net als de vele telefoontjes die we vooraf met de familie gedaan hebben. De verhalen die je dan hoort, zijn vaak dezelfde: men heeft vrede met het overlijden, het gaat vaak om hoogbejaarde mensen, maar niet met de manier waarop afscheid moest worden genomen. En dat zet zich een paar dagen later ook door tijdens de begrafenis, waar afstand en eenzaamheid het verdriet zwaarder maken. De mensen krijgen geen normaal rouwproces, ik ben bang voor wat na de crisis hiervan het gevolg gaat zijn.”

Zelf probeert ze het hoofd boven water te houden door eens diep te zuchten, thuis even de gedachten te verzetten, in de tuin te wroeten of eens goed te huilen. Rita geeft wel aan dat de gesprekken met de psychologen van AZ Alma, in haar geval met Stephanie Peene, wel goed doen en haar bezwaarde hart even doen luchten.

Houd intussen onverminderd de bekende richtlijnen om besmetting te voorkomen in het achterhoofd:

• Was regelmatig je handen met water en zeep
• Hoest of nies in een papieren zakdoekje of in de binnenkant van je elleboog
• Gebruik papieren zakdoekjes en gooi ze weg in een afsluitbare vuilbak
• Blijf thuis als je zelf ziek bent
• Raak je gezicht zo weinig mogelijk aan
• Vermijd handen geven
• Vermijd nauw contact met mensen die ziek zijn
• Respecteer social distancing (1,5 meter)

Blijf op de hoogte van de actuele en bijna dagelijks wisselende maatregelen: kijk op www.azalma.be of www.huisartsenwachtpostmeetjesland.be.